نخست وزیر سابق ترکیه طی مقاله‌ای در پایگاه انترنتی شبکه خبری الجزیره، انتخاب دونالد ترمپ را مورد بررسی قرار داد.

احمد داود اغلو در این مقاله نوشت: پس از دو جنگ فاجعه آمیز امریکا در عراق و افغانستان و استراتیژی بسیار بد در جنگ علیه تروریزم، انتخاب شدن اوباما امیدها و آغازی جدید به سوی بازیابی سیاست خارجی امریکا و بازاندیشی درباره آن را ایجاد کرد. این موضوع مهم نقش بسزایی را در بازسازی روابط امریکا در خاورمیانه و تمام جهان اسلام بوجود آورد.

سخنرانی‌های اوباما در ترکیه و مصر با استقبال گسترده‌ای مواجه شد. اوباما در سخنانش بر دموکراسی، حقوق بشر، تعدد گرایی و پیشرفت اقتصادی تاکید زیادی داشت این در حالی بود که دولت‌های پیش از اوباما بر حمایت از ساختارهای دیکتاتوری در منطقه اهمیت می‌دادند.

در سال 2009 و پس از آنکه اوباما به ریاست جمهوری رسید، 3 عامل سقف توقعات من را من‌حیث وزیر امور خارجه ترکیه از اوباما بالا برد.

نخست آنکه انتخاب رییس جمهور سیاهپوست در ذات خود خبر خوشحال کننده‌ای برای امریکا و تمام جهان بوده است و این ایده را من در آوریل سال 2002 و در کنفرانسی در پوهنتون برینستون پیش از ظهور احتمالی اوباما من‌حیث رییس جمهور مطرح کردم.

انتخاب اوباما توسط مردم امریکا در سال 2008 اقدامی همراستا با روح زمانه بوده و معتقدم که سیاست خارجی وی ارزش‌ها و خواسته‌های مرتبط با آن را منعکس می‌کند.

این خواسته‌ها محقق نگردید و سیاست خارجی امریکا با شکست و ناامیدی و سرگشتگی همراه شد. اوباما همقراردادان خود را دور و دشمنانش را تشویق کرد. دفاع از دموکراسی و ترویج تعددگرایی و کرامت انسانی راکد گردید. اجازه دهید عادلانه رفتار کنیم. اوباما آغاز خوبی نداشت اما مسیر خود را در دوران ریاست جمهوری به پایان نرساند.

ترکیه بین سالهای 2007 تا پایان سال 2008 مذاکرات صلحی میان اسراییل و سوریه بر پا کرد و این مذاکرات تا بدانجا جلو رفت که در پایان سال 2008 به این نتیجه رسیدیم که دو طرف در حال امضای توافق صلح هستند که حمله اسراییل به غزه این روند را از مسیر خود خارج کرد.

در حالی که انتظار می‌رفت توافق صلحی به امضا برسد، اسراییل جنگ را انتخاب کرد و به همین دلیل ما احساس کردیم که به ما خیانت گردید چون به ما درباره نیت خود برای انجام جنگ اطلاعی ندادند به خصوص که ایهود بارک نخست وزیر اسراییل در آن زمان، چند روز پیش از آغاز جنگ، گفت‌وگوی طولانی با رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه داشت. این انحراف در مسیر همزمان شد با انتخاب اوباما من‌حیث رییس جمهور امریکا و چیزی که ما را در حیرت فرو برد این بود که دولت اوباما هیچ تلاشی برای از سرگرفته شدن مذاکرات صلح میان دمشق و تل‌آویو انجام نداد.

درس‌هایی برای دولت ترمپ

• ترمپ باید بداند که…

سیاست‌های کنونی نیازمند تحلیل دقیقی درباره آن چیزی که در جهان و به خصوص خاورمیانه روی می‌دهد، است. به خصوص که منطقه در شرایط خطرناکی به سر می‌برد و دولت جدید باید چندین عامل مهم را تحت نظر قرار دهد.

نخست عواملی که به انقلاب در کشورهای عربی منجر شد، همچنان موجود است و حتی این عوامل عمیق تر شده و اهمیت زیادتری یافته است. دو هفته پیش و در واشنگتن، پایتخت امریکا انتقال مسالمت‌آمیز قدرت انجام گردید و هیچگونه تانکی در سَرَک‌ها حضور نداشتند. مردم منطقه نیز شایسته شرایط مشابهی هستند.

دوم آنکه هر اندازه که کشورهای غربی با بازگشت استبداد به منطقه موافقت کنند به همان اندازه نیز دموکراسی در کشورهایشان با خطر مواجه می‌شود. تردیدی وجود ندارد که اروپا درک کرده که بین این قاره و خاورمیانه و شمال افریقا چیزی به جز یک سرحد بحری وجود ندارد.

سوم آنکه ماهیت درگیر جهان امروز به معنای آن است که بحران در خاورمیانه تنها منطقوی به شمار نمی‌آید بلکه جهانی بوده و پیامدهای طولانی به همراه خواهد داشت.