بهرغم اینکه هر دو رییس در حوزه حکومتداری با هم اختلافات فراوانی دارند، اما هر دو در یک نقطه همنظرند؛ آن هم حضور آمریکا در افغانستان و امضای توافقنامه امنیتی با واشنگتن است که به سربازان خارجی 9 پایگاه نظامی دایمی آمریکا مصونیت قضایی می دهد.
کشور ما در شش ماه گذشته آبستن حوادث گوناگونی بود که در نهایت از دل این حوادث «وحدت ملی» متولد شد.
یک دولت ایتلافی با دو رییس. این دو رییس قرار است که افغانستان را در دو سال آینده وارد فاز جدیدی از نوع حکومتداری کنند که اصطلاحا به آن «سیستم پارلمانی» میگویند. یک تغییر ساختارشکنانه در حوزه حکومت.
جایی که در آن احمدزی رییسجمهوری است و عبدالله به مقام نخستوزیری می رسد. با این حال به نظر میرسد که ساختارشکنی دو نماینده پشتونها و فارسی زبانها به این مورد ختم نشود و طلسم قرارداد امنیتی کابل با واشنگتن نیز شکسته شود. بهرغم اینکه هر دو رییس در حوزه حکومتداری با هم اختلافات فراوانی دارند، اما هر دو در یک نقطه همنظرند؛ آن هم حضور آمریکا در افغانستان و امضای توافقنامه امنیتی با واشنگتن.
موضوعی که حامد کرزی رییسجمهوری پیشین سه بار به تاخیر انداخت و هرگز حاضر به امضای این توافقنامه نشد. او در مدت دو سالی که بحث امضای این توافقنامه داغ شده بود، هر سه بار توپ را به شورای بزرگان موسوم به جرگهای انداخت که فاقد قدرت اجرایی بوده است. به گفته کارشناسان دستورات شورای بزرگان قابلیت اجرایی نداشته و تنها جنبه مشورتی دارد. در آن زمان نیز اعلام شده بود که پارلمان میتواند در این مورد اظهارنظر کند، اما او هر بار این موضوع را به جرگه ارجاع میداد. با این وجود، هم رییسجمهوری جدید که حاضر به امضای این قرارداد شده است و هم عبدالله از مدتها پیش اعلام کرده بود که این قرارداد باید امضا شود.
سایت وزارت امور خارجه آمریکا میگوید که در هفته جاری به احتمال بسیار قوی این قرارداد امضا خواهد شد. توافقنامهای که تاکنون جزییات کامل آن مشخص نشده است، اما بر اساس شواهد و قراین آمریکا قصد دارد که 9 پایگاه نظامی در کشور ما تاسیس کند.
حامد کرزی در اینباره گفته بود که آمریکا در این توافقنامه خواستار تاسیس این پایگاهها شده است و به گفته وی موقعیتهای مورد نظر آمریکا برای ساخت این پایگاهها، کابل، بگرام، مزار شریف، جلالآباد، گردیز، قندهار، هلمند، شیندند و هرات هستند. هرچند که کرزی در دوران زمامداریاش گفته بود که موافق تاسیس این پایگاهها است، اما تاکید کرده بود در شرایطی حاضر به پذیرش تاسیس آنها خواهد بود که امنیت مردم افغانستان تامین شود.
با این وجود، روسای تازه کشور هر دو به اتفاق از پذیرش این توافقنامه صحبت کردهاند و قرار است در هفته جاری این قرارداد امضا شود.
در سایت وزارت خارجه افغانستان درخصوص این توافقنامه آمده است که این پیمان امنیتی باید ضامن پیشرفت صلح، امنیت و ثبات، تقویت موسسات دولتی، حمایت از اقتصاد افغانستان و توسعه اجتماعی و تقویت همکاریهای منطقهای باشد.
مهمترین دلیل اختلاف کرزی با آمریکاییها به مصونیت قضایی سربازان آمریکایی در کشور ما باز میگردد. ایالات متحده اما به صراحت گفته است که این موضوع با کابل قابل مذاکره نیست و در صورت تخلف نیروهای آمریکایی درخاک آمریکا محاکمه خواهند شد. افغانستان در مقابل اصرار دارد که تخلفات شهروندان آمریکایی در دادگاههای محلی افغانستان صورت بگیرد.
کرزی اعتقاد داشت بر اساس این تئوری آمریکا به دنبال تحت نظر گرفتن چین و روسیه در منطقه است. به ویژه روسیه که همواره سعی دارد قلمرو خود را در آسیای میانه حفظ کند و مانع حضور آمریکا در نزدیکی کشورش باشد. در این راستا تحلیل میشود که تئوری بازی بزرگ جدید آمریکا با برقراری پایگاههای واشنگتن در افغانستان کلید خواهد خورد و این تئوری بر مبنای رصد کردن شرق آسیا و زیرنظر گرفتن چین در حوزه پاسیفیک خواهد بود.
آمریکا نه تنها در راستای اهداف بازی بزرگ جدید که برای حوزه پاسیفیک در نظر گرفته است بلکه با حضور در آسیای میانه تحولات خاورمیانه را از نزدیک زیرنظر خواهد گرفت. حضور آمریکا در شرایطی که سوریه و مصر ناآرام است و روابط عربستان با ایران به سردی گراییده است همزمان خواهد شد.
در مقابل برخی از تحلیلگران میگویند که حضور آمریکا در افغانستان باعث خواهد شد که کشورهایی مثل چین، روسیه، پاکستان و ایران به این موضوع واکنش منفی نشان دهند.
با تاسیس این پایگاهها، آمریکا میتواند از آنها بهعنوان اهرمی علیه روسیه و چین استفاده کند. این در شرایطی است که امضای قرارداد باعث میشود که جنگ سرد روسیه و آمریکا نیز به داستانی ادامهدار تبدیل شود. با این وجود آمریکا سوای اینکه مخالفان سرسختی در منطقه دارد در داخل افغانستان هم با مشکل مواجه خواهد شد. جایی که حضور طالبان تهدیدی برای نیروهای آمریکایی خواهد بود و این گروه گفته است که در صورت حضور آمریکا در کشور ما از پای نخواهند نشست و رهبری عملیاتهای نظامی را علیه نیروهای خارجی بهعهده خواهند گرفت.